UWAGA |
---|
Większość artykułów w portalu to nasze własne teksty z kluczowych dziedzin związanych z naszą misją. Spora część materiałów pochodzi też z polskiej wersji Wikipedii, gdzie były odrzucone ze względu na politykę redaktorów (przeczytaj o krytyce Wikipedii). Są też i takie, które zostały przeniesione na nasze strony, gdyż stanowią istotne uzupełnienie merytorycznej treści naszego serwisu. Wszystkie artykuły podlegają edycji przez naszych Użytkowników, dlatego ich wersje mogą się różnić od prezentowanych na innych witrynach. |
Aleksander Brückner
Aleksander Brückner w 1939 r. | |
Data i miejsce urodzenia |
29 stycznia 1856 |
---|---|
Data i miejsce śmierci |
24 maja 1939 |
Miejsce spoczynku |
Tempelhofer Parkfriedhof |
Odznaczenia | |
Aleksander Brückner (ur. 29 stycznia 1856 w Tarnopolu[1], zm. 24 maja 1939 w Berlinie) – polski slawista, historyk literatury i kultury polskiej.
Życiorys
Urodził się w spolszczonej i od trzech pokoleń osiadłej w Brzeżanach, a wcześniej w Stryju, rodzinie urzędnika skarbowego – Aleksandra Mariana Brücknera.
Studiował we Lwowie, a staże naukowe odbył w Lipsku, Berlinie i Wiedniu u znakomitych slawistów: Leskiena, Jagicia, Miklošiča. Doktoryzował się w 1876, a habilitację uzyskał na uniwersytecie w Wiedniu w 1878 na podstawie pracy Die slavischen Aussiedlungen in der Altmark und im Magdeburgischen. Był docentem Uniwersytetu Lwowskiego. W 1881 powołano Brücknera na katedrę slawistyki w Berlinie jako następcę profesora Jagicia, gdzie wykładał aż do przejścia na emeryturę w 1924 roku. W 1889/1890 Brückner odnalazł w Bibliotece Petersburskiej Kazania świętokrzyskie, które opracował i opublikował. Oprócz tego Brückner pod koniec XIX wieku opracował spuściznę literacką po barokowym poecie Wacławie Potockim. Po I wojnie światowej w 1924 władze uniwersytetu przeniosły profesora Brücknera na emeryturę. W 1933 otrzymał od społeczeństwa polskiego złoty medal zasługi. Był członkiem Akademii Umiejętności, Rosyjskiej Akademii Nauk w Petersburgu i Towarzystwa Naukowego we Lwowie[2]. W 1929 Uniwersytet Warszawski przyznał mu tytuł doktora honoris causa[3].
Zmarł 24 maja 1939 w Berlinie[4]. Został pochowany 30 maja 1939[5] na berlińskim cmentarzu Tempelhofer Parkfriedhof, który znajduje się w stanie likwidacji (zostanie całkowicie zamknięty w roku 2027).
Z inicjatywy prof. Tadeusza Ulewicza umieszczono w Krypcie Zasłużonych Na Skałce tablicę upamiętniającą tego historyka literatury i językoznawcę[6].
Ważniejsze publikacje
- Geschichte der polnischen Literatur (1901)
- Dzieje literatury polskiej (t. 1 i 2, 1903)[7]
- Starożytna Litwa. Ludy i bogi. Szkice historyczne i mitologiczne (1904; wznowienie: 1985)
- Historia literatury rosyjskiej (1905)
- Mikołaj Rej i różnowiercy polscy (1906)
- Dzieje języka polskiego (1906)
- Zasady etymologii słowiańskiej (1917)
- Mitologia słowiańska (1918; wznowienie: 1980; wznowienie 2022, wydawnictwo Replika)
- Mitologia polska (1924; wznowienie: 1980; wznowienie 2022, wydawnictwo Replika)
- Słownik etymologiczny języka polskiego (1926–1927)
- Dzieje kultury polskiej (t. 1–4, 1930–1932; 1991)
- Encyklopedia staropolska (t.1–2, 1937–1939; reprint: 1990); wybór ilustracji Karol Estreicher jr
Ordery i odznaczenia
- Krzyż Komandorski z Gwiazdą Orderu Odrodzenia Polski (27 listopada 1929)[8]
- Złoty Wawrzyn Akademicki (5 listopada 1935)[9]
Nagrody
- Nagroda Miasta Łodzi (1929) - nagroda literacka za działalność na polu krytyki literackiej[10]
Przypisy
- ↑ Stanisław Łoza (red.), Czy wiesz kto to jest?, (Przedr. fotooffs., oryg.: Warszawa : Wydaw. Głównej Księgarni Wojskowej, 1938.), Warszawa: Wydawnictwa Artystyczne i Filmowe : na zam. Zrzeszenia Księgarstwa, 1983, s. 77 .
- ↑ Skład Towarzystwa Naukowego we Lwowie (odbitka ze sprawozdań TN rocznik XVII 1937, zeszyt III). lwow.com.pl. [dostęp 2011-05-03].
- ↑ Doktoraty HC. uw.edu.pl. [dostęp 2011-02-21].
- ↑ Zmarł prof. A. Brueckner. „Gazeta Lwowska”, s. 1, Nr 117 z 26 maja 1939.
- ↑ Pogrzeb śp. A. Bruecknera. „Gazeta Lwowska”, s. 3, Nr 121 z 1 czerwca 1939.
- ↑ Aleksander Brückner, historyk kultury i literatury. Fundacja Panteon narodowy na Skałce. [dostęp 2011-05-03]. [zarchiwizowane z tego adresu (25 kwietnia 2009)].
- ↑ Kujawsko-pomorska Biblioteka Cyfrowa: Dzieje literatury polskiej w zarysie tom 1, tom 2.
- ↑ M.P. z 11929 r. nr 274, poz. 630 „za zasługi na polu literackiem i naukowem”.
- ↑ M.P. z 1935 r. nr 257, poz. 305 „za wybitną twórczość krytyczno-literacką, naukową i publicystyczną w dziedzinie literatury pięknej”.
- ↑ Nagrody Miasta Łodzi, BIP ŁÓDŹ [dostęp 2021-10-04] (pol.).
Bibliografia przedmiotowa
- Władysław Berbelicki: Aleksander Brückner. 1856–1939, Warszawa 1989.
- Witold Kosny (red.): Aleksander Brückner, ein polnischer Slavist in Berlin, Wiesbaden 1991, ISBN 3-447-03204-9.
- Alicja Nagórko (red.): Aleksander Brückner zum 60. Todestag. Beiträge der Berliner Tagung 1999, Frankfurt am Main 2001, ISBN 3-631-37433-X.
Linki zewnętrzne
- Kolekcja dzieł A. Brücknera w zbiorach Biblioteki Narodowej – wersja cyfrowa na Polona.pl
- Utwory Aleksandra Brücknera w serwisie Wolne Lektury
- Szablon cytowania używa pól opisowych
- Absolwenci i studenci Uniwersytetu Franciszkańskiego we Lwowie
- Absolwenci Wydziału Filozoficznego Uniwersytetu Lwowskiego
- Biografie kanonu polskiej Wikipedii
- Członkowie Akademii Umiejętności
- Członkowie Honorowi Polskiego Towarzystwa Ludoznawczego
- Członkowie Rosyjskiej Akademii Nauk
- Członkowie Towarzystwa Naukowego we Lwowie
- Doktorzy honoris causa Uniwersytetu Warszawskiego
- Laureaci Nagrody Miasta Łodzi
- Ludzie urodzeni w Brzeżanach
- Ludzie związani z Berlinem
- Odznaczeni Krzyżem Komandorskim z Gwiazdą Orderu Odrodzenia Polski (II Rzeczpospolita)
- Odznaczeni Złotym Wawrzynem Akademickim
- Polscy encyklopedyści
- Polscy historycy kultury
- Polscy leksykografowie
- Polscy slawiści
- Polscy teoretycy kultury
- Urodzeni w 1856
- Wykładowcy Uniwersytetu Humboldtów w Berlinie
- Wykładowcy Uniwersytetu Lwowskiego
- Zmarli w 1939