| UWAGA |
|---|
Większość artykułów w portalu to nasze własne teksty z kluczowych dziedzin związanych z naszą misją. Spora część materiałów pochodzi też z polskiej wersji Wikipedii, gdzie były odrzucone ze względu na politykę redaktorów (przeczytaj o krytyce Wikipedii). Są też i takie, które zostały przeniesione na nasze strony, gdyż stanowią istotne uzupełnienie merytorycznej treści naszego serwisu. Wszystkie artykuły podlegają edycji przez naszych Użytkowników, dlatego ich wersje mogą się różnić od prezentowanych na innych witrynach. |
Bauda
 Ujście Baudy do Zalewu Wiślanego | |
| Kontynent | |
|---|---|
| Państwo | |
| Rzeka | |
| Długość | 54 km |
| Powierzchnia zlewni |
342 km² |
| Źródło | |
| Miejsce | Góra Maślana w okolicach Milejewa |
| Wysokość |
197 m n.p.m. |
| Współrzędne | |
| Ujście | |
| Recypient | |
| Miejsce | okolice Fromborka |
| Współrzędne | |
Położenie na mapie brak  Brak mapy: województwo warmińsko-mazurskie | |
Położenie na mapie świata  | |
Bauda (niem. Baude) – rzeka w województwie warmińsko-mazurskim.
Bauda płynie przez Równinę Warmińską i uchodzi do Zalewu Wiślanego w okolicach Fromborka. Nad Baudą leżą Młynary.
Charakterystyka
Powierzchnia zlewni rzeki wynosi około 342 km², długość rzeki – 54 km. Rzeka Bauda bierze początek w okolicach Milejewa, u podnóża Góry Maślanej na wysokości 197,0 m n.p.m. W środkowym biegu przepływa przez Równinę Warmińską, a uchodzi do Zalewu Wiślanego w okolicy Fromborka na terenie Wybrzeża Staropruskiego. Rzeka charakteryzuje się dużymi spadkami dochodzącymi do 26‰. Rzeka główna i jej dopływy płyną, z reguły, w głębokich jarach, powstałych na skutek postępującej erozji dennej. Jedynie na krótkim odcinku ujściowym (od przecięcia z drogą wojewódzką nr 504) rzeka Bauda posiada charakter rzeki nizinnej. W tymże końcowym odcinku od Baudy do Pasłęki zlewnię zajmuje w 80% zmeliorowane torfowisko (tzw. poldery) połączone rowami z Baudą i Pasłęką. Wysokość torfowiska nie przekracza 1 m n.p.m.[1].
W systemie administrowania wodami dorzecze Baudy zaliczane jest do obszaru dorzecza Wisły[2][3].
Dopływy Baudy
Dopływy Baudy to m.in. rzeki:
- Wierzanka (prawy dopływ)
- Lisi Parów (lewy dopływ) o długości 15,6 km
- Okrzejka (lewy dopływ) o długości 14,9 km
- Gardyny (prawy dopływ) o długości 12,6 km
- Dzikówka lub Wieprza (prawy dopływ) o długości 22,1 km[4]
Według danych za lata 1977–1983 Bauda posiada największe okresowe wahania poziomu wody oraz przepływów wśród rzek północnej Polski. Roczne amplitudy poziomu wody sięgają ponad 4 m. Najniższy przepływ wody wynosił 0,42 m³/s, natomiast najwyższy notowany przepływ osiągał aż 42,0 m³/s[4].
Kanał Kopernika
Kanał Kopernika (niem. Kleine Baude, polska powojenna nazwa to Strużyna) jest to sztuczny przekop o długości ok. 6 km wykonany przed 1427 r., łączący rzekę Baudę z pobliskim miastem Frombork. Jego celem miało być dostarczenie energii dla fromborskiego młyna i wody pitnej dla mieszkańców miasta, rozrastającego się po przeniesieniu doń siedziby kapituły warmińskiej katedry w 1275[5]. Kanał Kopernika został w 1968 wpisany do rejestru zabytków (decyzja z dnia 27 czerwca 1968 roku, poz. nr 1305). Kanał ciągnie się od tamy spiętrzającej Baudę, wzdłuż zbocza naturalnej wyżyny. Trasa kanału – użytkowanego do 1944 roku – została zaplanowana w ten sposób, aby wykorzystać naturalny spadek terenu, który obniża się od Wysoczyzny Elbląskiej do Zalewu Wiślanego[6].
Kanał po 1945 r. został zdewastowany, a urządzenia na kanale – jaz, śluzy, stawidła zostały zniszczone w latach 50.– 60. XX w. Częściowej rewitalizacji kanał doczekał się w 2015 roku[7].
Inne ciekawostki turystyczne
Wzdłuż rzeki Baudy pomiędzy Braniewem i Fromborkiem znajdują się pozostałości pierwszego systemu fortyfikacji obronnych w Prusach Wschodnich, budowanego w latach 1928-1937, tzw. Trójkąta Lidzbarskiego.
Zobacz też
Przypisy
- ↑ INSTYTUT METEOROLOGII I GOSPODARKI WODNEJ Oddział Morski w Gdyni Wyznaczenie granic obszarów bezpośredniego zagrożenia powodzią w celu uzasadnionego odtworzenia terenów zalewowych etap II. [dostęp 2015-03-07].
- ↑ Ustawa z dnia 20 lipca 2017 r. - Prawo wodne, isap.sejm.gov.pl [dostęp 2020-04-25].
- ↑ Plan gospodarowania wodami na obszarze dorzecza Wisły. Załącznik do rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 18 października 2016 r. (poz. 1911)
- ↑ 4,0 4,1 Grzegorz Radtke, Rafał Brnaś, Krzysztof Cegiel, Piotr Dębowski, Michał Skóra– ICHTIOFAUNA DORZECZA BAUDY ORAZ MNIEJSZYCH CIEKÓW UCHODZĄCYCH DO ZALEWU WIŚLANEGO, Roczniki naukowe PZW, 2011
- ↑ Historia » Archidiecezja Warmińska, archwarmia.pl [dostęp 2015-12-27] [zarchiwizowane z adresu 2017-03-25].
- ↑ Kanał Kopernika we Fromborku i jego odbudowa / O.S. Centrum Rozwoju Ekonomicznego Warmii, www.warmia-info.pl [dostęp 2015-12-27] [zarchiwizowane z adresu 2016-03-03].
- ↑ Frombork – Urząd Miasta i Gminy ZREWITALIZOWANY FROMBORSKI RYNEK I KANAŁ KOPERNIKA, www.frombork.pl [dostęp 2015-12-27].