| UWAGA |
|---|
Większość artykułów w portalu to nasze własne teksty z kluczowych dziedzin związanych z naszą misją. Spora część materiałów pochodzi też z polskiej wersji Wikipedii, gdzie były odrzucone ze względu na politykę redaktorów (przeczytaj o krytyce Wikipedii). Są też i takie, które zostały przeniesione na nasze strony, gdyż stanowią istotne uzupełnienie merytorycznej treści naszego serwisu. Wszystkie artykuły podlegają edycji przez naszych Użytkowników, dlatego ich wersje mogą się różnić od prezentowanych na innych witrynach. |
Jan Hanusz
Jan Hanusz (ur. 13 czerwca 1858 w Kołodziejówce, zm. 26 lipca 1887 w Paryżu) – językoznawca polski, zasłużony dla poznania języków indoeuropejskich.
Życiorys
Uczył się w C. K. Gimnazjum w Stanisławowie, gdzie w 1877 ukończył z wynikiem celującym VIII klasę i zdał chlubnie egzamin dojrzałości (w jego klasie byli m.in. Franciszek Majchrowicz, Józef Wiczkowski, Karol Zaleski)[1]. W tym samym roku rozpoczął studia na Uniwersytecie Jagiellońskim w zakresie filologii słowiańskiej (u prof. Lucjana Malinowskiego) i klasycznej (u prof. Kazimierza Morawskiego). Po ukończeniu studiów (1881) wyjechał zgodnie z ówczesnym obyczajem uzupełniać wiedzę za granicą. Już w 1882 obronił w Lipsku pracę doktorską o akcencie rzeczowników białoruskich, napisaną pod kierunkiem prof. Augusta Leskiena. Następnie przez kilka miesięcy studiował sanskryt w Berlinie. Do Krakowa powrócił w 1883 i w tym samym też roku został tu wybrany na członka Komisji Językoznawstwa Akademii Umiejętności.
Profesorowie UJ doceniając talent i pracowitość Jana Hanusza widzieli w nim w przyszłości głowę planowanej katedry językoznawstwa indoeuropejskiego. Toteż Hanusz łatwo uzyskał ich wsparcie na wyjazd latem 1884 do Wiednia, gdzie dokształcał się z sanskrytologii, a w końcu tegoż roku uzyskał tam habilitację na podstawie pracy o deklinacji staroindyjskiej.
W 1885 podjął Hanusz na Uniwersytecie Wiedeńskim (jako docent prywatny, tzn. bez wynagrodzenia) wykłady z języka litewskiego i z języków celtyckich. Równocześnie uczył się ormiańskiego, a wiedzę tę wykorzystał do napisania 2-tomowej pracy O języku Ormian polskich (Kraków 1885, 1888), która miała się stać bodaj najbardziej znaną jego rozprawą.
Mimo wielokrotnych pism i wielu starań profesorów krakowskich o uzyskanie dla Hanusza stanowiska profesora UJ sprawa przeciągała się w ministerstwie przez kilka lat. W tym czasie Hanusz pracował na Uniwersytecie Wiedeńskim, a wakacje wykorzystywał na badania terenowe nad dialektem czakawskim oraz językiem albańskim i greckim (częściowo fundowane zresztą przez Akademię Umiejętności).
Dla lepszego poznania języków celtyckich Hanusz przybył w 1887 do Paryża, gdzie mógł korzystać z bogatych zbiorów bibliotecznych. Myślał też o zorganizowaniu badań terenowych w Walii. Niestety, w tym czasie wybuchła w Paryżu epidemia tyfusu. Zapadł nań i Hanusz. Zmarł po zaledwie 6 tygodniach pobytu w Paryżu. Pochowany jest we Francji.
Zobacz też
Przypisy
- ↑ Sprawozdanie Dyrekcyi C. K. Gimnazyum w Stanisławowie za rok szkolny 1877. Stanisławów: 1877, s. 28.
Bibliografia
- Taszycki, A. / Zaręba, A. (ed.): Wydział Filologiczny Uniwersytetu Jagiellońskiego - Historia Katedr, Kraków 1964.
- Urbańczyk, S.: Dwieście lat polskiego językoznawstwa (1751-1950), Kraków 1993.
Linki zewnętrzne
- Prace Jana Hanusza w bibliotece Polona