UWAGA
Strona jest ponownie oddana do uzytku po zabiegach konfiguracyjnych. Jeśli zobaczą Państwo na niej jakieś błedy techniczne, prosimy o ich zgłoszenie.

Większość artykułów w portalu to nasze własne teksty z kluczowych dziedzin związanych z naszą misją. Spora część materiałów pochodzi też z polskiej wersji Wikipedii, gdzie były odrzucone ze względu na politykę redaktorów (przeczytaj o krytyce Wikipedii). Są też i takie, które zostały przeniesione na nasze strony, gdyż stanowią istotne uzupełnienie merytorycznej treści naszego serwisu. Wszystkie artykuły podlegają edycji przez naszych Użytkowników, dlatego ich wersje mogą się różnić od prezentowanych na innych witrynach.

Jerzy Bartmiński

Z Wedapedia
Przejdź do nawigacji Przejdź do wyszukiwania
Jerzy Bartmiński
Ilustracja
Jerzy Bartmiński z jednym z wnuków (Warszawa 2006)
Państwo działania

Polska

Data i miejsce urodzenia

19 września 1939
Przemyśl

Data i miejsce śmierci

7 lutego 2022
Lublin

Profesor nauk humanistycznych
Specjalność: filologia polska, informacja naukowa, językoznawstwo polskie
Alma Mater

Uniwersytet Marii Curie-Skłodowskiej w Lublinie

Doktorat

1971 – językoznawstwo
Uniwersytet Marii Curie-Skłodowskiej w Lublinie

Habilitacja

1978 – językoznawstwo
Uniwersytet Marii Curie-Skłodowskiej

Profesura

1993

Nauczyciel akademicki
Uczelnia

Uniwersytet Marii Curie-Skłodowskiej w Lublinie

Instytut

Instytut Slawistyki PAN

Odznaczenia
Krzyż Oficerski Orderu Odrodzenia Polski Krzyż Kawalerski Orderu Odrodzenia Polski Złoty Krzyż Zasługi Srebrny Medal „Zasłużony Kulturze Gloria Artis”

Jerzy Andrzej Bartmiński (ur. 19 września 1939 w Przemyślu, zm. 7 lutego 2022[1] w Lublinie) – polski językoznawca, etnolingwista, folklorysta, slawista, profesor nauk humanistycznych, profesor zwyczajny Uniwersytetu Marii Curie-Skłodowskiej w Lublinie oraz Instytutu Slawistyki PAN, członek czynny Polskiej Akademii Umiejętności.

Życiorys

Wykształcenie i działalność naukowa

Od czasu II wojny światowej do 1947 wraz ze swoją matką, starszymi braćmi (Stanisławem i Marianem), a także urodzoną w 1941 siostrą Marią mieszkał na plebanii u swojego wujka Floriana Zająca, pełniącego w latach 1939–1948 funkcję proboszcza w Bączalu Dolnym[2]. Jerzy Bartmiński rozpoczął naukę w szkole powszechnej w tej miejscowości. Studiował później filologię polską na Uniwersytecie Marii Curie-Skłodowskiej w Lublinie (studia ukończył w 1961)[3]. W 1971 po obronie pracy na temat języka folkloru uzyskał stopień naukowy doktora. Habilitował się w 1978 również na Wydziale Humanistycznym UMCS w oparciu o rozprawę poświęconą derywacji stylistycznej[4]. W 1993 otrzymał tytuł profesora nauk humanistycznych[5].

Zawodowo był związany z Uniwersytetem Marii Curie-Skłodowskiej w Lublinie, w 1991 objął stanowisko profesora nadzwyczajnego, a w 1997 profesora zwyczajnego[4]. Od 1976 kierował pracami zespołu badawczego, w oparciu o który powstał Zakład Tekstologii i Gramatyki Współczesnego Języka Polskiego[6]. W latach 1992–2009 pełnił funkcję kierownika tej jednostki. Na UMCS pełnił m.in. funkcję prorektora ds. studenckich (1990–1993)[4]. Stworzył dwa nowe kierunki studiów – filologię ukraińską i białoruską. Jest współtwórcą Państwowej Wyższej Szkoły Zawodowej w Przemyślu (był dyrektorem Instytutu Polonistyki na tej uczelni[4] i jej profesorem[5]). Został również profesorem zwyczajnym w Instytucie Slawistyki PAN[5].

W 2008 został wybrany na członka korespondenta Polskiej Akademii Umiejętności, a 14 czerwca 2014 na członka czynnego tej instytucji w I Wydziale Filologicznym[7].

Był członkiem założycielem Instytutu Europy Środkowo-Wschodniej, do 2001 pełnił funkcję wiceprezesa zarządu tej instytucji. Zasiadał w jury Festiwalu Kapel i Śpiewaków Ludowych w Kazimierzu Dolnym, a także w Radzie Języka Polskiego[8] (po raz pierwszy w 1999[3]) oraz w radzie naukowej czasopisma „Język Polski”[9].

Był autorem około 300 publikacji[3]. Jego książka Językowe podstawy obrazu świata była w 2007 nominowana do Nagrody im. Jana Długosza, przyznawanej autorom najbardziej znaczącego polskiego dzieła z dziedziny szeroko pojętej humanistyki o wybitnych wartościach poznawczo-naukowych[10]. Do obszarów zainteresowań naukowych Jerzego Bartmińskiego wchodziły problemy tekstologii, odmiany i style, semantyka, słownictwo aksjologiczne, gatunki polskiego folkloru, składnia, kategorie językowe, etnolingwistyka (językowy obraz świata, stereotypy językowe).

Działalność społeczna i polityczna

W latach 70. wraz z żoną Izabelą i we współpracy z księdzem Franciszkiem Blachnickim współtworzył pierwsze kręgi ruchu „Domowego Kościoła” (rodzinnej części ruchu oazowego „Światło-Życie”)[11]. Od 1962 do 1982 należał do Zjednoczonego Stronnictwa Ludowego. W 1980 wstąpił do „Solidarności”, był inicjatorem, współzałożycielem i przewodniczącym uczelnianych struktur związku, a także członkiem prezydium zarządu regionu[3]. Należał do inicjatorów ruchu „Solidarność Rodzin”, stawiającego sobie zadanie m.in. odbudowania „łańcucha rąk dobrej woli” w Polsce[12]. W stanie wojennym został internowany na kilkanaście dni w grudniu 1981. Od 1982 był zaangażowany w podziemną działalność związku[3].

W 1989 współtworzył miejski Komitet Obywatelski. W latach 1992–2003 przewodniczył Fundacji Ruchu Solidarności Rodzin, zajmującej się wyrównywaniem szans edukacyjnych i pomocą uczącej się młodzieży. W latach 1990–2005 był członkiem kolejno ROAD, Unii Demokratycznej i Unii Wolności[3].

Życie prywatne

Syn Mieczysława i Franciszki z domu Zając, brat Stanisława, Mariana, Marii, Floriana i Jana. Siostrzeniec księdza Floriana Zająca[13]. Dwukrotnie żonaty: 15 czerwca 1963 zawarł na Jasnej Górze związek małżeński z Izabelą z domu Górak (ur. 1942, zm. 1999), z którą miał sześcioro dzieci, od 22 września 2001 był żonaty ze Stanisławą Niebrzegowską-Bartmińską[14].

Odznaczenia i wyróżnienia

Przypisy

  1. ↑ Nie żyje profesor Jerzy Bartmiński. radio.lublin.pl, 7 lutego 2022. [dostęp 2022-02-07].
  2. ↑ Biografia ks. prałata Stanisława Bartmińskiego. krasiczynskaplebania.parafia.info.pl. [dostęp 2015-01-17].
  3. ↑ 3,0 3,1 3,2 3,3 3,4 3,5 3,6 Nota biograficzna w Encyklopedii Solidarności. [dostęp 2012-04-30].
  4. ↑ 4,0 4,1 4,2 4,3 Prof. dr hab. Jerzy Bartmiński. umcs.lublin.pl. [dostęp 2012-04-30].
  5. ↑ 5,0 5,1 5,2 Prof. dr hab. Jerzy Andrzej Bartmiński, [w:] baza „Ludzie nauki” portalu Nauka Polska (OPI) [online] [dostęp 2012-04-30].
  6. ↑ Historia Zakładu Tekstologii i Gramatyki Współczesnego Języka Polskiego. umcs.lublin.pl. [dostęp 2012-04-30].
  7. ↑ Członkowie. „Rocznik Polskiej Akademii Umiejętności”. Rok 2016/2017, s. 13, 2017. Kraków: Polska Akademia Umiejętności. [dostęp 2018-10-14]. 
  8. ↑ Historia Rady. rjp.pan.pl. [dostęp 2021-07-01].
  9. ↑ O czasopiśmie. jezyk-polski.pl. [dostęp 2019-04-10].
  10. ↑ Językowe podstawy obrazu świata; Jerzy Bartmiński. ksiazki.tv, 5 listopada 2007. [dostęp 2012-04-30].
  11. ↑ Najszczęśliwszy okres w Jej życiu wiązał się z uczestnictwem w Ruchu Światło-Życie… Wspomnienie o Izie Bartmińskiej. dk.oaza.pl, 2001. [dostęp 2012-04-30].
  12. ↑ Solidarność Rodzin. W: Ewa Jabłońska-Deptuła: Warto było. Lublin: Agencja Wydawnicza Werset, 2006, s. 249.
  13. ↑ Stanisław Bartmiński: Z chałupy w świat. Losy potomków Franciszki i Mieczysława. Bartmińskich w osiemdziesięciolecie ich ślubu. Część I. Przemyśl: 2014.
  14. ↑ Stanisław Bartmiński: Z chałupy w świat. Losy potomków Franciszki i Mieczysława. Bartmińskich w osiemdziesięciolecie ich ślubu. Część II. Przemyśl: 2014.
  15. ↑ M.P. z 2000 r. nr 5, poz. 92
  16. ↑ M.P. z 2014 r. poz. 917
  17. ↑ Medal Zasłużony Kulturze – Gloria Artis. mkidn.gov.pl. [dostęp 2022-04-04].
  18. ↑ Prezydent wręczył nagrodę „Zasłużony dla Polszczyzny”. prezydent.pl, 22 lutego 2016. [dostęp 2016-02-24].
Źródło: „https://wedapedia.pl/index.php?title=Jerzy_Bartmiński&oldid=344”