UWAGA
Strona jest ponownie oddana do uzytku po zabiegach konfiguracyjnych. Jeśli zobaczą Państwo na niej jakieś błedy techniczne, prosimy o ich zgłoszenie.

Większość artykułów w portalu to nasze własne teksty z kluczowych dziedzin związanych z naszą misją. Spora część materiałów pochodzi też z polskiej wersji Wikipedii, gdzie były odrzucone ze względu na politykę redaktorów (przeczytaj o krytyce Wikipedii). Są też i takie, które zostały przeniesione na nasze strony, gdyż stanowią istotne uzupełnienie merytorycznej treści naszego serwisu. Wszystkie artykuły podlegają edycji przez naszych Użytkowników, dlatego ich wersje mogą się różnić od prezentowanych na innych witrynach.

Julian Kornhauser

Z Wedapedia
Przejdź do nawigacji Przejdź do wyszukiwania
Julian Kornhauser
Data i miejsce urodzenia

20 września 1946
Gliwice

Narodowość

polska

Małżeństwo

Alicja Wojna-Kornhauser

Dzieci

Agata Kornhauser-Duda, Jakub Kornhauser

Krewni i powinowaci

Andrzej Duda (zięć)

Odznaczenia
Złoty Krzyż Zasługi
Teksty w Wikiźródłach
Cytaty w Wikicytatach

Julian Kornhauser (ur. 20 września 1946 w Gliwicach) – polski poeta, prozaik, krytyk literacki, eseista, autor książek dla dzieci, znawca i tłumacz literatury serbskiej i chorwackiej, współtwórca grupy literackiej „Teraz”, profesor nauk humanistycznych, nauczyciel akademicki Uniwersytetu Jagiellońskiego. Jest jednym z najbardziej znanych przedstawicieli poetyckiej Nowej Fali[1] z lat 70. XX wieku.

Życiorys

Syn krakowskiego Żyda Jakuba Kornhausera (1913–1972), więźnia obozów w Płaszowie, Natzweiler, Neckarelz oraz Dachau[2][3], i pochodzącej z Chorzowa Ślązaczki Małgorzaty Glombik (1914–1987)[4]. Absolwent V Liceum Ogólnokształcącego w Gliwicach. Magisterium uzyskał na Uniwersytecie Jagiellońskim (1970; serbistyka i kroatystyka). Tam też w 1975 uzyskał doktorat, w 1982 habilitację (na podstawie książki Sygnalizm: propozycja serbskiej poezji eksperymentalnej), a tytuł naukowy profesora został mu nadany przez Prezydenta RP w 1996.

Julian Kornhauser jest żonaty z polonistką Alicją Wojną-Kornhauser i ma dwoje dzieci. Córka Agata w 1994 poślubiła Andrzeja Dudę[5][6]. Syn, dr Jakub Kornhauser, jest literaturoznawcą, nauczycielem akademickim Uniwersytetu Jagiellońskiego, tłumaczem i poetą[7].

W konsekwencji przebytego w 2008 roku krwotocznego udaru mózgu prof. Julian Kornhauser cierpi na afazję i paraliż prawej strony ciała. Wycofał się z pracy zawodowej i twórczej oraz życia publicznego[8][9]. Po latach milczenia w roku 2015 opublikował na łamach miesięcznika „Twórczość” (nr 12) dwa wiersze: Do Stanisława Barańczaka oraz Powidła[10].

Kariera zawodowa

Zatrudniony w Instytucie Filologii Słowiańskiej UJ od 1970 roku, kolejno na stanowisku asystenta (1970–1972), starszego asystenta (1972–1977), adiunkta (1977–1984), docenta (1984–1993), profesora nadzwyczajnego UJ (1993–1996), profesora nadzwyczajnego (1997–2001) i profesora zwyczajnego od 2002 do przejścia na emeryturę w 2010 roku. W latach 1987–1988 i 1990–1991 wicedyrektor, a w latach 1993–2002 dyrektor Instytutu Filologii Słowiańskiej Uniwersytetu Jagiellońskiego. W latach 1991–1993 kierownik Zakładu Literatur Słowiańskich w IFS UJ, a w latach 1997–2010 kierownik Katedry Filologii Chorwackiej, Serbskiej i Słoweńskiej w IFS UJ. Prowadził także warsztaty poetyckie w Studium Literacko-Artystycznym. Ponadto w latach 2002–2005 kierował Katedrą Slawistyki w Instytucie Filologii Polskiej Uniwersytetu Opolskiego[11].

Był bądź jest członkiem kilku Komisji PAN i PAU, a także wiceprzewodniczącym Rady Języka Polskiego przy Prezydium PAN i członkiem Komitetu Słowianoznawstwa PAN. Od 2001 roku jest redaktorem naczelnym „Pamiętnika Słowiańskiego”. W latach 2002–2005 był członkiem Senatu Uniwersytetu Jagiellońskiego, w latach 2005–2008 pełnił funkcję kierownika Studiów Doktoranckich przy Wydziale Filologicznym UJ[11]. W latach 2006–2013 był jurorem Nagrody Literackiej Europy Środkowej Angelus (w latach 2008–2013 w obradach jury zastępował go Jakub Kornhauser)[12]. Członek SPP i PEN Clubu.

Specjalizuje się w literaturo- i kulturoznawstwie chorwackim i serbskim XX wieku, historii literatury polskiej po 1945 roku oraz w zagadnieniach przekładoznawstwa i komparatystyki (głównie poezja i życie literackie). Jest autorem ponad trzystu publikacji (w tym 14 monografii naukowych i tomów szkiców krytycznoliterackich). Wypromował sześcioro doktorów nauk humanistycznych[13].

Represje w okresie PRL-u

Tom poezji „Zabójstwo” z 1973 roku Juliana Kornhausera, który zawierał wiersze odrzucone przez cenzurę, był jednym z pierwszych polskich samizdatów[14]. W 1975 roku był sygnatariuszem Listu 59, protestu polskich intelektualistów przeciw zmianom w konstytucji PRL, zwłaszcza o wpisaniu do niej kierowniczej roli PZPR i wieczystego sojuszu z ZSRR[15].

Był rozpracowywany w ramach SOR „Myśliciel” KR 14382 z powodu sygnowania „listu 59”, publikacji swoich tekstów w drugim obiegu i ich kolportażu, jak również utrzymywania kontaktów ze środowiskami tworzącymi KOR. Służba Bezpieczeństwa utrudniała publikacje jego utworów oraz awans na uczelni. Po ogłoszeniu stanu wojennego był internowany w dniach 15–24 grudnia 1981[15].

Twórczość

Jego debiut miał miejsce na łamach miesięcznika Poezja i w Almanachu młodych „Iskier” w 1967 roku. Od 1968 do 1975 roku był członkiem grupy poetyckiej Teraz[16]. W latach 1981–1983 współredagował miesięcznik Pismo, następnie był współautorem drugoobiegowego czasopisma „NaGłos”, gdzie publikował swoją prozę oraz interpretował swoją poezję[17]. W latach 90. ogłaszał eseje i recenzje na łamach „Gazety Wyborczej” oraz „Tygodnika Powszechnego”, w latach dwutysięcznych publikował również w „Dzienniku Polska-Europa-Świat” i „Rzeczpospolitej”. Stale współpracował z prasą kulturalną i literacką, jest członkiem zespołu redakcyjnego „Kwartalnika Artystycznego”, był członkiem redakcji „Dekady Literackiej”, a szkice krytycznoliterackie, wiersze i przekłady publikował m.in. w „Twórczości”, „Odrze”, „Literaturze na Świecie”, „Tekstach Drugich” i in. Julianowi Kornhauserowi poświęcono m.in. numer monograficzny czasopisma literackiego „Topos” (nr 3/2006)[18]. W 2016 roku ukazał się obszerny tom krytyczny poświęcony recepcji Juliana Kornhausera pt. Rzeczy do nazwania. Wokół Kornhausera (red. Adrian Gleń, Jakub Kornhauser, WBPiCAK, Poznań 2016)[19], a także potęzny, liczący ponad siedemset stron, tom Wiersze zebrane (red. Adrian Gleń, Jakub Kornhauser, WBPiCAK, Poznań 2016)[20].

Jego twórczość poetycka była publikowana w wielu antologiach XX-wiecznej poezji polskiej wydawanych w Polsce i za granicą. Książki doczekały się tłumaczeń na języki obce[21][22]: m.in.:

  • na język angielski:
    • Been and Gone (polsko-angielski wybór wierszy; Michigan, Marick Press), 2009
  • na język bułgarski:
    • Osa za stykłoto (Wybór wierszy; Sofia, AngoBoy), 1997
  • na język chorwacki:
    • Kuća, san i dječje igre (Dom, sen i gry dziecięce; Lublana, Egzil ABC), 1996
  • na język niderlandzki:
    • Poetri, Rotterdam: Rotterdamse Kunststichtung, 1986
  • na język niemiecki:
    • Zuhause, Traum und Kinderspiele (Dom, sen i gry dziecięce; Potsdamer, Deutsches Kulturforum Östliches Europa), 2003
  • na język serbski:
    • Načelne teškoće (wybór wierszy; Vršac, Književna Opstina), 1989
    • Kamičak i senka (Kamień i cień; Belgrad, Pismo), 1998
    • Signalizam (Sygnalizm; Nisz, Prosveta) 1998.
  • na język węgierski:
    • Otthon, álmok, gyermekkori játékok. Szentimentális történet (Dom, sen i gry dziecięce; Budapeszt, Gondolat), 2008

Poezja

  • Nastanie święto i dla leniuchów (Warszawa, Wydawnictwo „Iskry”), 1972
  • W fabrykach udajemy smutnych rewolucjonistów (Kraków, Wydawnictwo Literackie), 1973
  • Zabójstwo (Kraków, wyd. własne poza cenzurą), 1973
  • Stan wyjątkowy (Warszawa, Państwowy Instytut Wydawniczy), 1978
  • Zjadacze Kartofli (Kraków, Wydawnictwo Literackie), 1978
  • Zasadnicze trudności (Warszawa, „Czytelnik”), 1979
  • Każdego następnego dnia (Kraków, ABC), 1981
  • Hurrraaa! (Kraków, Wydawnictwo Literackie), 1982
  • Inny porządek: 1981–1984 (Kraków, Oficyna Literacka), 1985
  • Za nas, z nami (Warszawa, Czytelnik), 1985
  • Wiersze z lat osiemdziesiątych (Kraków, Wydawnictwo Literackie), 1991
  • Kamyk i cień (Poznań, a5), 1996
  • Było minęło (Warszawa, Nowy świat), 2001
  • Origami (Kraków, Wydawnictwo Literackie), 2007
  • Tylko błędy są żywe (Poznań, Wydawnictwo WBPiCAK), 2015[23].
  • Wiersze zebrane (Poznań, Wydawnictwo WBPiCAK), 2016

Proza

  • Kilka chwil (Kraków, Wydawnictwo Literackie), 1975
  • Stręczyciel idei (Kraków, Wydawnictwo Literackie), 1980
  • Dom, sen i gry dziecięce. Opowieść sentymentalna. (Kraków, Znak), 1995

Eseje, krytyka literacka

  • Świat nie przedstawiony wraz z Adamem Zagajewskim (Kraków, Wydawnictwo Literackie), 1974
  • Od mitu do konkretu. Szkice o modernizmie i awangardzie w poezji chorwackiej (Kraków, Wydawnictwo Literackie), 1978
  • Współczesna poezja jugosłowiańska (1941–1970; Wrocław, Zakład Narodowy im. Ossolińskich), 1980
  • Sygnalizm – propozycja serbskiej poezji eksperymentalnej (Kraków, UJ), 1981
  • Wspólny język (Jugoslavica; Katowice, Śląsk), 1983
  • Światło wewnętrzne (Kraków–Wrocław, Wydawnictwo Literackie), 1984
  • Strategie liryczne serbskiej awangardy (Kraków, Universitas), 1991
  • Międzyepoka. Szkice o poezji i krytyce. (Kraków, Baran i Suszczyński), 1995
  • Postscriptum. Notatnik Krytyczny. (Kraków, Wydawnictwo Literackie), 1999
  • Uśmiech Sfinksa. O Poezji Zbigniewa Herberta. (Kraków, Wydawnictwo Literackie), 2001
  • Świadomość regionalna i mit odrębności. O stereotypach w literaturze serbskiej i chorwackiej (Kraków, „Scriptum”), 2001
  • Poezja i codzienność (Kraków, Wydawnictwo Literackie), 2003

Literatura dla dzieci

  • Tyle rzeczy niezwykłych. Wiersze dla Agatki. (Kraków, Wydawnictwo Literackie), 1981
  • Księżyc jak mandarynka (Kraków, Wydawnictwo Literackie), 2003

Przekłady

  • Marko Ristić, Wiersze (Kraków, Wydawnictwo Literackie), 1977
  • Dušan Matić, Tajny płomień (Kraków, Wydawnictwo Literackie), 1980
  • Slavko Mihalić, Sen w świetle (Warszawa, Państwowy Instytut Wydawniczy), 1980
  • Tragarze zdań. Antologia młodej poezji serbskiej (Kraków, Wydawnictwo Literackie), 1983
  • Josip Osti, Wszystkie flagi są czarne (Sejny, Pogranicze), 1995
  • Lament nad Sarajewem. Siedmiu poetów z Bośni: Antologia poezji bośniackiej (Szczecin–Sejny, Pogranicze), 1996

Opracowania twórczości

  • Adrian Gleń, Języki rzeczywistości. O twórczości Juliana Kornhausera (Kraków, Instytut Literatury), 2019[24]

Nagrody, odznaczenia, tytuły honorowe

Przypisy

  1. ↑ Zwroty i powroty (o Julianie Kornhauserze), [w:] Janusz Drzewucki, Smaki słowa. Szkice o poezji, Wrocław: Wydawnictwo Dolnośląskie, 1999, ISBN 83-7023-744-4.
  2. ↑ Julian Kornhauser: Dom, sen i gry dziecięce. Opowieść sentymentalna. Kraków: Znak, 1995, s. 15–16. ISBN 83-7006-457-4.
  3. ↑ Anna Szulc, Michał Krzymowski. Duda Gracz. „Newsweek”, s. 20, 2015-03-16. 
  4. ↑ Julian Kornhauser: Dom, sen i gry dziecięce. Opowieść sentymentalna. Kraków: Znak, 1995, s. 9–14. ISBN 83-7006-457-4.
  5. ↑ Andrzej to mój najlepszy przyjaciel. andrzejduda.pl. s. 2–3. [dostęp 2015-05-25]. [zarchiwizowane z tego adresu (2015-05-25)].
  6. ↑ To rodzina najważniejszego przeciwnika Komorowskiego w wyborach. Po raz pierwszy w blasku fleszy. gazeta.pl, 2 lutego 2015. [dostęp 2015-02-07].
  7. ↑ Kornhauser: Publikacja „Newsweeka” nie jest antysemicka. 2015-03-17. [dostęp 2015-03-18].
  8. ↑ Jarosław Klejnocki: Komentarze do „Zwodnicza siła towarzyskiej anegdoty”. klejnocki.wydawnictwoliterackie.pl, 2008. [dostęp 2015-05-28].
  9. ↑ Adam Wiedemann: Filtry. Warszawa: Staromiejski Dom Kultury, 2008. ISBN 83-8949-235-8.
  10. ↑ Janusz Drzewucki, Julian Kornhauser przerywa poetyckie milczenie, „„Rzeczpospolita”, 24–27 grudnia 2015”.
  11. ↑ 11,0 11,1 Sylwetka prof. dr hab. Juliana Kornhauser w serwisie „W poszukiwaniu nowego kanonu reinterpretacja tradycji kulturalnej w państwach postjugosłowiańskich po 1995 roku”. [dostęp 2015-03-18].
  12. ↑ Jury nagrody Angelus. 2011-11-29. [dostęp 2015-03-18].
  13. ↑ Prof. Julian Kornhauser, [w:] baza „Ludzie nauki” portalu Nauka Polska (OPI) [online] [dostęp 2015-05-28].
  14. ↑ Od słowa do słowa. [dostęp 2015-03-17]. [zarchiwizowane z tego adresu (2015-02-18)].
  15. ↑ 15,0 15,1 Katalog osób „rozpracowywanych” przez organa bezpieczeństwa państwa komunistycznego, bip.ipn.gov.pl [dostęp 2015-03-17].
  16. ↑ Nic, czyli wszystko (o Julianie Kornhauserze), [w:] Janusz Drzewucki, Charakter pisma. Szkice o polskiej poezji współczesnej, Kraków-Warszawa: Instytut Książki – „Twórczość”, 2015, ISBN 978-83-61005-24-7.
  17. ↑ Cecylia Kuta: „NaGłos” przeciw zmowie milczenia. Dziennik Polski Polska Press Sp. z o.o, 2009-08-25. [dostęp 2015-05-06].
  18. ↑ Topos 3 (88) 2006. Fundacja Otwarty Kod Kultury. [dostęp 2015-05-06].
  19. ↑ Juliana Kornhausera państwo wiersza, [w:] Janusz Drzewucki, Środek ciężkości. Szkice o współczesnej liryce polskiej, 2016, ISBN 978-83-65250-20-9.
  20. ↑ Poeta pisze dla innych, [w:] Janusz Drzewucki, „Twórczość” 2017, nr 7/8.
  21. ↑ Julian Kornhauser. Instytut Książki. [dostęp 2015-03-17].
  22. ↑ Instytut Książki: Bibliografia Juliana Kornhausera. [dostęp 2015-03-20].
  23. ↑ Julian Kornhauser: Tylko błędy są żywe. Poznań: Wydawnictwo WBPiCAK, 2015. ISBN 978-83-64504-37-2.
  24. ↑ Wydawnictwo, Instytut Literatury [dostęp 2021-03-04] (pol.).
  25. ↑ M.P. z 1999 r. nr 32, poz. 493.
  26. ↑ Silesius 2016 – Julian Kornhauser laureatem za całokształt twórczości. silesius.wroclaw.pl. [dostęp 2016-04-21].
  27. ↑ Międzynarodowa Nagroda Poetycka Balatonu dla Juliana Kornhausera. budapeszt.msz.gov.pl. [dostęp 2016-10-05].
  28. ↑ Święto Uniwersytetu Opolskiego. Doktoraty honoris causa wręczone. uni.opole.pl, 2022-03-10. [dostęp 2022-06-18].

Linki zewnętrzne

Źródło: „https://wedapedia.pl/index.php?title=Julian_Kornhauser&oldid=378”