UWAGA
Strona jest ponownie oddana do uzytku po zabiegach konfiguracyjnych. Jeśli zobaczą Państwo na niej jakieś błedy techniczne, prosimy o ich zgłoszenie.

Większość artykułów w portalu to nasze własne teksty z kluczowych dziedzin związanych z naszą misją. Spora część materiałów pochodzi też z polskiej wersji Wikipedii, gdzie były odrzucone ze względu na politykę redaktorów (przeczytaj o krytyce Wikipedii). Są też i takie, które zostały przeniesione na nasze strony, gdyż stanowią istotne uzupełnienie merytorycznej treści naszego serwisu. Wszystkie artykuły podlegają edycji przez naszych Użytkowników, dlatego ich wersje mogą się różnić od prezentowanych na innych witrynach.

Julian Bartoszewicz

Z Wedapedia
Wersja z dnia 07:12, 29 lis 2022 autorstwa imported>Wedun (1 wersja)
(różn.) ← poprzednia wersja | przejdź do aktualnej wersji (różn.) | następna wersja → (różn.)
Przejdź do nawigacji Przejdź do wyszukiwania
Julian Bartoszewicz
Ilustracja
Julian Bartoszewicz
Data i miejsce urodzenia

17 stycznia 1821
Biała Podlaska

Data i miejsce śmierci

5 listopada 1870
Warszawa

Zawód, zajęcie

historyk, encyklopedysta, slawista

Multimedia w Wikimedia Commons
Teksty w Wikiźródłach

Julian Bartoszewicz herbu Jastrzębiec[1] (ur. 17 stycznia 1821 w Białej Radziwiłłowskiej, zm. 5 listopada 1870 w Warszawie) – polski historyk, encyklopedysta oraz slawista.

Rodzina

Był synem Adama profesora szkoły wydziałowej oraz Amelii Sengterówny[2]. Ojciec Kazimierza Bartoszewicza.

Życiorys

Naukę podstawową podjął w 1829 kiedy wstąpił do pierwszej klasy szkoły wydziałowej, w której uczył jego ojciec. W 1833 roku przybył do Warszawy gdzie w 1838 ukończył gimnazjum na Lesznie. W młodości był zagorzałym czytelnikiem, który czytając książki przesiadywał całymi dniami w bibliotekach (m.in. publicznej Bibliotece Załuskich). Zapoznał się tam z wieloma dziełami polskich autorów Franciszka Godebskiego, Ludwika Dmuszewskiego, Leonarda Sowińskiego, a także rosyjskimi źródłami do dziejów historii Polski[2].

W 1839 będąc stypendystą Królestwa Polskiego rozpoczął studia na wydziale historyczno-filologicznym uniwersytetu petersburskiego, gdzie studiował cztery lata. Na uniwersytecie wraz z Janem Barszczewskim założył studencką bibliotekę utrzymywaną wspólnymi składkami studentów[2].

W latach 1842–1847 był nauczycielem w gimnazjum warszawskim, mieszczącym się w Pałacu Kazimierzowskim. W 1847 został przeniesiony do Końskich, gdzie pracował w szkole powiatowej. Przyczyną przeniesienia na prowincję był artykuł wydrukowany w „Bibliotece Warszawskiej” o Helenie Iwanownie, córce Iwana III i żonie Aleksandra Jagiellończyka. Cenzura uznała artykuł za niezgodny w swej wymowie z rosyjską racją stanu, cały nakład „Biblioteki Warszawskiej” został skonfiskowany i zniszczony. W latach 1849–1863 Bartoszewicz był nauczycielem w szkole powiatowej w Lesznie; uczył łaciny, a od 1859 języka polskiego. W styczniu 1863 został kustoszem Biblioteki Głównej. W latach 1860–1870 był członkiem honorowym Poznańskiego Towarzystwa Przyjaciół Nauk[3]. W 1863 współpracował z nielegalnym pismem „Dzwon Duchowy”. W latach 1863–1866 wykładał w II Gimnazjum Męskim w Warszawie historię Polski. 1 stycznia 1868 został zwolniony ze służby rządowej i przeszedł na emeryturę.

Tablica Miejskiego Systemu Informacji upamiętniająca historyka Juliana Bartoszewicza, na ul. jego imienia w Warszawie
Ulica Juliana Bartoszewicza w Warszawie
Grób Juliana Bartoszewicza na cmentarzu Powązkowskim

Uważał, że zadaniem historyka jest zbieranie faktów historycznych. Przez całe życie tworzył prywatny zbiór wypisów źródłowych; w oparciu o zebrane źródła powstawały jego prace. W Encyklopedii Orgelbranda opublikował 1291 artykułów. Zajmował się badaniami słowiańszczyzny, polskiego średniowiecza, oraz XVIII wieku. Duża część jego pracy naukowej jest poświęcona badaniom biograficznym. Podzielał lelewelowskie poglądy na dzieje Polski.

Zmarł w wieku 49 lat po długiej chorobie Brighta[2]. Został pochowany na cmentarzu Powązkowskim w Warszawie (kwatera 181-4-10/11)[4].

Dzieła

  • Arcybiskupi gnieźnieńscy i prymasi[5], 1858–1865;
  • Hetmani polscy koronni i Wielkiego Księstwa Litewskiego[6][7][8][9][10][11][12][13], 1860–1865;
  • Kościoły warszawskie rzymskokatolickie opisane pod względem historycznym[14], 1855;
  • Królewicze biskupi. Żywoty czterech kapłanów[15], Warszawa 1851;
  • Nowa epoka literatury historycznej polskiej;
  • O pomysłach historycznych Augusta Bielowskiego[16], Warszawa 1852;
  • Panowie niemieccy na dworze Stanisława Augusta. Wizerunki osób historycznych[17], Warszawa 1852;
  • Poglądy na stosunki Polski z Turcją i Tatarami[18], Warszawa 1860;
  • Zamek Bialski (dzieje miasteczka, obrazy z życia magnatów, Akademia Bialska)[19][20], Warszawa;
  • Znakomici mężowie polscy w wieku XVIII. Wizerunki historyczne, t. 1-3[21][22][23], Petersburg 1856;
  • Historyia pierwotnej Polski[24][25][26][27], Kraków 1878;
  • oraz artykuły w „Przeglądzie Naukowym”, „Bibliotece Warszawskiej”, „Tygodniku Ilustrowanym”, „Niezabudce”, „Księdze Świata”.

Edycje

Przypisy

  1. ↑ Almanach szlachecki, t. I, z. 4, 1939, s. 266.
  2. ↑ 2,0 2,1 2,2 2,3 Sikorski 1892 ↓, s. 19–21.
  3. ↑ Bolesław Erzepki, Spis członków Towarzystwa Przyjaciół Nauk w Poznaniu, Poznań 1896, s. 1.
  4. ↑ Cmentarz Stare Powązki: JULJAN BARTOSZEWICZ, [w:] Warszawskie Zabytkowe Pomniki Nagrobne [online] [dostęp 2018-11-13].
  5. ↑ Arcybiskupi gnieźnieńscy, prymasi Rzeczypospolitej i warszawscy, prymasi Królestwa Polskiego. Wizerunki z Galeryi Łowickiej objaśnione textem historycznym przez Juljana Bartoszewicza, polona.pl [dostęp 2018-06-09].
  6. ↑ Hetmani polscy koronni i Wielkiego Xięstwa Litewskiego. Z. [1], [Stefan Czarniecki, Mikołaj Potocki, Wincenty Gąsiewski] wizerunki zebr. i rys. przez Wojciecha Gersona, objaśnione textem historycznym przez Juliana Bartoszewicza, polona.pl [dostęp 2018-06-09].
  7. ↑ Hetmani polscy koronni i Wielkiego Xięstwa Litewskiego. Z. [2], Wacław Rzewuski, Stanisław Denhoff, Stanisław Żółkiewski wizerunki zebr. i rys. przez Wojciecha Gersona, objaśnione textem historycznym przez Juliana Bartoszewicza, polona.pl [dostęp 2018-06-09].
  8. ↑ Hetmani polscy koronni i Wielkiego Xięstwa Litewskiego. Z. [3], [Jan Zamojski, Adam Sieniawski, Felix Potocki] wizerunki zebr. i rys. przez Wojciecha Gersona, objaśnione textem historycznym przez Juliana Bartoszewicza, polona.pl [dostęp 2018-06-09].
  9. ↑ Hetmani polscy koronni i Wielkiego Xięstwa Litewskiego. Z. [4], [Paweł Sapieha, Jan Klemens Branicki, Krzysztof Mikołaj Radziwiłł] wizerunki zebr. i rys. przez Wojciecha Gersona, objaśnione textem historycznym przez Juliana Bartoszewicza, polona.pl [dostęp 2018-06-09].
  10. ↑ Hetmani polscy koronni i Wielkiego Xięstwa Litewskiego. Z. [5], [Xiążę Roman Sanguszko, Józef Potocki, Hieronim Lubomirski] wizerunki zebr. i rys. przez Wojciecha Gersona, objaśnione textem historycznym przez Juliana Bartoszewicza, polona.pl [dostęp 2018-06-09].
  11. ↑ Hetmani polscy koronni i Wielkiego Xięstwa Litewskiego. Z. [6], [Jan Tarnowski, Jan Sapieha, Stanisław Rewera Potocki] wizerunki zebr. i rys. przez Wojciecha Gersona, objaśnione textem historycznym przez Juliana Bartoszewicza, polona.pl [dostęp 2018-06-09].
  12. ↑ Hetmani polscy koronni i Wielkiego Xięstwa Litewskiego. Z. [7], [Janusz Radziwiłł, Jerzy Radziwiłł, Jędrzej Sapieha] wizerunki zebr. i rys. przez Wojciecha Gersona, objaśnione textem historycznym przez Juliana Bartoszewicza, polona.pl [dostęp 2018-06-09].
  13. ↑ Hetmani polscy koronni i Wielkiego Xięstwa Litewskiego. Z. [8], [Chodkiewicz Jan Karol, Stanisław Chomętowski, Krzysztof Radziwiłł] wizerunki zebr. i rys. przez Wojciecha Gersona, objaśnione textem historycznym przez Juliana Bartoszewicza, polona.pl [dostęp 2018-06-09].
  14. ↑ Kościoły warszawskie rzymskokatolickie opisane pod względem historycznym przez Juljana Bartoszewicza ; wizerunki kościołów i celniejsze z nich nagrobki rytował na drzewie Michał Starkman, polona.pl [dostęp 2018-06-09].
  15. ↑ Królewicze biskupi. Żywoty czterech kapłanów, polona.pl [dostęp 2018-06-09].
  16. ↑ O pomysłach historycznych Augusta Bielowskiego. Cz. 2, Wizerunki osób historycznych, polona.pl [dostęp 2018-06-09].
  17. ↑ Panowie niemieccy na dworze Stanisława Augusta. Wizerunki osób historycznych. Cz. 1, polona.pl [dostęp 2018-06-09].
  18. ↑ Pogląd na stosunki Polski z Turcyą i Tatarami, na dzieje Tatarów w Polsce osiadłych, na przywileje tu im nadane, jako też wspomnienia o znakomitych Tatarach polskich, polona.pl [dostęp 2018-06-09].
  19. ↑ Zamek Bialski. (dzieje miasteczka. Obrazy z życia magnatów: Akademia Bialska). Cz. 1, polona.pl [dostęp 2018-06-09].
  20. ↑ Zamek Bialski. (dzieje miasteczka. Obrazy z życia magnatów: Akademia Bialska). Cz. 2, polona.pl [dostęp 2018-06-09].
  21. ↑ Znakomici mężowie polscy w XVIII wieku. Wizerunki historycznych osób. T. 1, polona.pl [dostęp 2018-06-09].
  22. ↑ Znakomici mężowie polscy w XVIII wieku. Wizerunki historycznych osób. T. 2, polona.pl [dostęp 2018-06-09].
  23. ↑ Znakomici mężowie polscy w XVIII wieku. Wizerunki historycznych osób. T. 3, polona.pl [dostęp 2018-06-09].
  24. ↑ Historja pierwotna Polski. T. 1, polona.pl [dostęp 2018-06-09].
  25. ↑ Historja pierwotna Polski. T. 2, polona.pl [dostęp 2018-06-09].
  26. ↑ Historja pierwotna Polski. T. 3, polona.pl [dostęp 2018-06-09].
  27. ↑ Historja pierwotna Polski. T. 4, polona.pl [dostęp 2018-06-09].

Bibliografia

Linki zewnętrzne

Źródło: „https://wedapedia.pl/index.php?title=Julian_Bartoszewicz&oldid=376”