UWAGA |
---|
Większość artykułów w portalu to nasze własne teksty z kluczowych dziedzin związanych z naszą misją. Spora część materiałów pochodzi też z polskiej wersji Wikipedii, gdzie były odrzucone ze względu na politykę redaktorów (przeczytaj o krytyce Wikipedii). Są też i takie, które zostały przeniesione na nasze strony, gdyż stanowią istotne uzupełnienie merytorycznej treści naszego serwisu. Wszystkie artykuły podlegają edycji przez naszych Użytkowników, dlatego ich wersje mogą się różnić od prezentowanych na innych witrynach. |
Henryk Suchecki
Data i miejsce urodzenia | |
---|---|
Data i miejsce śmierci | |
profesor nauk humanistycznych | |
Specjalność: językoznawstwo | |
Alma Mater | |
Profesura | |
Uczelnia |
Henryk Ignacy Suchecki h. Poraj (ur. 1811 w Perespie, zm. 3 lipca 1872 w Krakowie) – filolog, językoznawca, profesor Uniwersytetu Karola w Pradze i Uniwersytetu Jagiellońskiego.
Życiorys
Uczył się w szkole elementarnej oraz gimnazjum w Przemyślu, które ukończył w 1833. Studiował filologię na Uniwersytecie Lwowskim, gdzie związał się z patriotyczno-spiskową organizacją młodzieży lwowskiej. Po ukończonych studiach, pracował jako prywatny nauczyciel w bogatych domach, dokształcając się jednocześnie w zakresie językoznawstwa porównawczego i języków słowiańskich. w 1848 zaangażował się ponownie w działalność społeczno-polityczną (lwowska Czytelnia Słowiańska). Współpracował m.in. z Janem Zachariasiewiczem i Karolem Widmanem - redaktorami radykalnego lwowskiego pisma "Postęp".
W październiku 1848 uczestniczył w posiedzeniach Centralnej Radzie Narodowej. W tym czasie opublikował pierwsze podręczniki do nauki języka polskiego dla szkół elementarnych. Od 1849 studiował slawistykę na Uniwersytecie Wiedeńskim. W 1852 został nauczycielem języka polskiego i niemieckiego w II Gimnazjum Dominikańskim we Lwowie. Opracował w tym czasie trzy podręczniki gramatyki polskiej, które zostały zalecone do użytku w szkołach galicyjskich, a później także w Poznańskiem. Swoje podręczniki pisał korzystając z dorobku poprzedników, ale przede wszystkim na podstawie własnych badań nad polszczyzną.
W 1855 minister oświaty powierzył Sucheckiemu katedrę Języka i Literatury Polskiej na Uniwersytecie Karola w Pradze. W swoich pracach dokonywał m.in. porównywań polszczyzny z językami indoeuropejskimi, tureckimi i semickimi. W 1858 został członkiem nadzwyczajnym Królewskiego Czeskiego Towarzystwa Umiejętności, a rok później, jako wykładowca sanskrytu członkiem Towarzystwa Niemiecko-Orientalnego w Lipsku i Halle. Był jednym z autorów haseł do 28 tomowej Encyklopedii Powszechnej Orgelbranda z lat 1859-1868. Jego nazwisko wymienione jest w I tomie z 1859 roku na liście twórców zawartości tej encyklopedii.[1]
W 1863 był agentem Rządu Narodowego w powstaniu styczniowym. W 1865 objął nowo utworzoną Katedrę Porównawczą Lingwistyki Słowiańskiej na Uniwersytecie Jagiellońskim. Położył duże zasługi dla tworzenia szkolnictwa polskiego w Galicji, dydaktyki języka polskiego oraz kształcenia językowego nauczycieli. Jego podręczniki do gramatyki ukazały się w ponad 20 wydaniach. Do największych jego osiągnięć należało szerzenie świadomości kulturalno-językowej, co przyniosło mu popularność w kręgach krakowskiej pozanaukowej publiczności.
W małżeństwie z Pelagią z Chrząstowskich miał syna Mirosława, autora prac z dziedziny języka i stenografii. Jego siostrzeńcem był Henryk Rewakowicz.
Został pochowany na Cmentarzu Rakowickim w Krakowie (grób nie zachował się)[2].
Wybrane publikacje
- Nauka języka polskiego dla uczącej się młodzi, Lwów, 1849[3]
- Zwięzła Gramatyka Polska, wyd. 4, Praga, 1857
- Wypisy polskie: dla użytku klass wyższych w CK szkołach gimnazyalnych, Lwów, 1857[4]
- Modlitwy Wacława: zabytek mowy staropolskiéj odkryty przez Aleksandra Przezdzieckiego, Kraków, 1871[5]
- Zagadnienia z zakresu języka polskiego wywodem lingwistycznym i filologicznym, Kraków, 1871[6]
Przypisy
- ↑ "Encyklopedia Powszechna", tom I, wyd. Samuel Orgelbrand, Warszawa, 1859.
- ↑ Jan Wiktor Tkaczyński (red.), Pro Memoria III. Profesorowie Uniwersytetu Jagiellońskiego spoczywający na cmentarzach Krakowa 1803-2017, Kraków: Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego, 2018, s. 280, ISBN 978-83-233-4527-5 .
- ↑ Henryk Suchecki , Nauka języka polskiego dla uczącej się młodzi, polona.pl [dostęp 2019-06-13] .
- ↑ Henryk Ignacy Suchecki , Wypisy polskie : dla użytku klass wyższych w CK szkołach gimnazyalnych. T. 1., cz. 1, Przegląd form gramatycznych języka staropolskiego, polona.pl [dostęp 2019-06-13] .
- ↑ Modlitwy Wacława : zabytek mowy staropolskiéj odkryty przez Aleksandra Przezdzieckiego, Rzecz czytana i oceniana na posiedzeniach towarzystwa Naukowego Krakowskiego w oddziale nauk moralnych dnia 3. czerwca i 5. lipca 1871., polona.pl [dostęp 2019-06-13] .
- ↑ Henryk Suchecki , Zagadnienia z zakresu języka polskiego wywodem lingwistycznym i filologicznym. 1, polona.pl [dostęp 2019-06-13] .
Bibliografia
- Mirosław Skarżyński w: Polski Słownik Biograficzny, t. 45, str. 243-246
Linki zewnętrzne
- Publikacje Henryka Sucheckiego w bibliotece Polona
- Szablon cytowania używa pól opisowych
- Absolwenci Uniwersytetu Lwowskiego
- Członkowie Towarzystwa Naukowego Krakowskiego
- Wykładowcy Uniwersytetu Jagiellońskiego (okres zaborów)
- Ludzie związani z Pragą
- Ludzie związani z Przemyślem
- Polscy encyklopedyści
- Polscy slawiści
- Urodzeni w 1811
- Zmarli w 1872
- Pochowani na Cmentarzu Rakowickim w Krakowie