| UWAGA |
|---|
Większość artykułów w portalu to nasze własne teksty z kluczowych dziedzin związanych z naszą misją. Spora część materiałów pochodzi też z polskiej wersji Wikipedii, gdzie były odrzucone ze względu na politykę redaktorów (przeczytaj o krytyce Wikipedii). Są też i takie, które zostały przeniesione na nasze strony, gdyż stanowią istotne uzupełnienie merytorycznej treści naszego serwisu. Wszystkie artykuły podlegają edycji przez naszych Użytkowników, dlatego ich wersje mogą się różnić od prezentowanych na innych witrynach. |
Osa (rzeka)
 Osa na północ od Grudziądza | |
| Kontynent | |
|---|---|
| Państwo | |
| Lokalizacja |
|
| Rzeka | |
| Długość | 96,2 km |
| Spadek |
0,94‰ |
| Powierzchnia zlewni |
1594,5 km² |
| Średni przepływ |
2,5 m³/s na granicy województw |
| Źródło | |
| Miejsce | jezioro Perkun, na pn. od Iławy |
| Wysokość |
108,9 m n.p.m. |
| Współrzędne | |
| Ujście | |
| Recypient | |
| Miejsce | w Kotlinie Grudziądzkiej, we wsi Zakurzewo |
| Wysokość |
18 m n.p.m. |
| Współrzędne | |
Położenie na mapie województwa kujawsko-pomorskiego  | |
Położenie na mapie Polski  | |
Osa (także pol. i niem. Ossa) – rzeka II rzędu w północnej Polsce o długości 96,2 km i dorzeczu 1594,5 km², prawy dopływ dolnej Wisły. Wypływa na Pojezierzu Iławskim z jeziora Perkun i kieruje się na południe, przepływa przez jeziora: Osa, Gardzień, Szymbarskie, Ząbrowskie, Popówko, Trupel i Płowęż, uchodzi do Wisły koło Zakurzewa, na północ od Grudziądza. Przy ujściu na wysokim wzgórzu (68,1 m n.p.m.) tuż przy skarpie wiślanej, od północy i wschodu opływa cytadelę grudziądzką[1].
W okolicach Grudziądza charakterystyczne dla Osy są cofki.
Zlewnia posiada zróżnicowaną rzeźbę terenu, charakteryzuje się gęstą siecią hydrologiczną i występowaniem wielu jezior. Zlewnia jest głównie zbudowana z glin zwałowych i piasków sandrowych. W podmokłych obniżeniach terenu występują torfy. Większość zlewni zajmują gleby brunatne wyługowane, a w niewielkich płatach gleby brunatne właściwe, bielicowe i hydrogeniczne. Pod względem struktury użytkowania gruntu 50% stanowią lasy, pozostała część to głównie grunty rolne[1].
Osa w 2003 roku na prawie całej swojej długości prowadziła wody pozaklasowe[1].
Rzeka była wzmiankowana już w 1222 r. jako północna granica ziemi chełmińskiej, będąc tym samym granicą między ówczesnym Mazowszem i Prusami. W latach 1920–1939 jej środkowym odcinkiem biegła granica Polski i Prus Wschodnich.
Ochrona przyrody
Osa wraz z nurtem przepływa przez następujące formy ochrony[2]:
- Park Krajobrazowy Pojezierza Iławskiego
- Obszar Chronionego Krajobrazu Pojezierza Iławskiego
- Obszar Chronionego Krajobrazu Jeziora Goryńskiego
- Obszar Chronionego Krajobrazu Doliny Osy i Gardęgi
- Rezerwat przyrody Dolina Osy
- Obszar Chronionego Krajobrazu Strefy Krawędziowej Doliny Wisły.
Miejscowości nad Osą
- Gardzień
- Szymbark
- Ząbrowo
- Zazdrość
- Czachówki
- Biskupiec
- Osówko
- Płowężek
- Mędrzyce
- Świecie nad Osą
- Słupski Młyn
- Rogóźno-Zamek
- Owczarki
- Zakurzewo
- Mózgowo
- Gałdowo
- Grudziądz
Zobacz też
- rzeki Polski
- Łasinka (rzeka)
- Gardęga (rzeka)
- Mała Osa
- Młynówka (dopływ Osy)
- Kanał Trynka
- Rzeki Polski
Przypisy
- ↑ 1,0 1,1 1,2 Program Ochrony Środowiska Gminy Iława na lata 2011–2014 z perspektywą na lata 2015– 2018. bip.warmia.mazury.pl, 29 grudnia 2011. s. 128. [dostęp 2013-11-29]. [zarchiwizowane z tego adresu (2013-12-02)].
- ↑ Geoserwis GDOŚ. [dostęp 29-11-2013].zły zapis daty dostępu