UWAGA
Strona jest ponownie oddana do uzytku po zabiegach konfiguracyjnych. Jeśli zobaczą Państwo na niej jakieś błedy techniczne, prosimy o ich zgłoszenie.

Większość artykułów w portalu to nasze własne teksty z kluczowych dziedzin związanych z naszą misją. Spora część materiałów pochodzi też z polskiej wersji Wikipedii, gdzie były odrzucone ze względu na politykę redaktorów (przeczytaj o krytyce Wikipedii). Są też i takie, które zostały przeniesione na nasze strony, gdyż stanowią istotne uzupełnienie merytorycznej treści naszego serwisu. Wszystkie artykuły podlegają edycji przez naszych Użytkowników, dlatego ich wersje mogą się różnić od prezentowanych na innych witrynach.

Roman Laskowski

Z Wedapedia
Przejdź do nawigacji Przejdź do wyszukiwania
Roman Laskowski
Data i miejsce urodzenia

17 lutego 1936
Komarno

Data śmierci

21 czerwca 2014

Zawód, zajęcie

językoznawca
polonista
slawista

Odznaczenia
Krzyż Kawalerski Orderu Odrodzenia Polski

Roman Laskowski (ur. 17 lutego 1936 w Komarnie, zm. 21 czerwca 2014) – polski językoznawca, slawista, polonista i bohemista, pionier fonologii generatywnej w Polsce. Działacz NSZZ „Solidarność”, w tym struktur podziemnych związku w pierwszej połowie lat 80.

Życiorys

Młodość

W 1940 został razem z rodziną wywieziony do Kazachstanu[1]. Powrócił do Polski w 1946, zamieszkał w Kietrzu, tam w 1954 ukończył liceum ogólnokształcące.

Kariera naukowa

W 1959 ukończył studia bohemistyczne na Uniwersytecie Jagiellońskim[1]. W latach 1960–1963 był pracownikiem Śląskiego Instytutu Naukowego w Katowicach, w latach 1963–1969 Zakładu Słowianoznawstwa PAN w Warszawie. W 1967 obronił na Uniwersytecie Jagiellońskim pracę doktorską Derywacje rzeczowników w dialektach laskich, napisaną pod kierunkiem Alfreda Zaręby. Od 1969 do 1973 był pracownikiem Pracowni Budowy Gramatycznej Języka Polskiego Instytutu Badań Literackich PAN i wykładowcą Wyższej Szkoły Pedagogicznej w Rzeszowie. W 1973 został zatrudniony w nowo powstałym Instytucie Języka Polskiego PAN w Krakowie i był z nim związany aż do śmierci, kolejno jako adiunkt (do 1975), docent (do 1981), profesor nadzwyczajny (do 2001) i profesor zwyczajny (od 2001). W 1974 habilitował się w IBL PAN na podstawie pracy Studia nad morfonologią współczesnego języka polskiego. Równocześnie był wykładowcą Uniwersytetu Śląskiego w Katowicach (1973-1975 jako adiunkt, 1975-1981 jako docent, 1981-1985 jako profesor nadzwyczajny). W 1985 wyjechał do Szwecji, gdzie od tegoż roku pracował jako profesor w Instytucie Języków Słowiańskich Uniwersytetu w Göteborgu, pozostając jednak związanym z IJP PAN. W 2001 powrócił do Polski, wykładał na Uniwersytecie Jagiellońskim (2001-2007) i Szkole Wyższej Psychologii Społecznej (2008-2012).

Był członkiem Międzynarodowej Komisji Słowotwórstwa Języków Słowiańskich (od 1974), Międzynarodowej Komisji Budowy Gramatycznej Języków Słowiańskich (od 1976, w latach 1976–1986 sekretarz komisji) i Międzynarodowej Komisji Fonetyki i Fonologii Języków Słowiańskich (1978-1987) działających przy Międzynarodowym Komitecie Slawistów. W 1986 został członkiem Królewskiego Towarzystwa Sztuki i Nauki w Göteborgu. Od 1990 był członkiem korespondentem, a od 2001 członkiem czynnym Wydziału I Filologicznego Polskiej Akademii Umiejętności, w tym także sekretarzem wydziału. Należał do Czeskiego Towarzystwa Językoznawczego oraz Polskiego Towarzystwa Językoznawczego (w tym ostatnim w 2010 został członkiem honorowym). Zasiadał w Komitecie Słowianoznawstwa i Komitecie Językoznawstwa PAN. Był redaktorem naczelnym Biuletynu Polskiego Towarzystwa Językoznawczego, twórcą i pierwszym redaktorem naczelnym Studies in Polish Linguistics (do nr 7).

Został pochowany na Cmentarzu Rakowickim w Krakowie[2] w Alei Zasłużonych (kwatera LXIX pas B-1-18)[3].

Grób prof. Romana Laskowskiego na Cmentarzu Rakowickim

Prace naukowe

Był autorem prac dotyczących dialektologii, historii języka polskiego i współczesnego języka polskiego, w tym pierwszej w Polsce napisanej po polsku monografii w ramach teorii fonologii generatywnej: Studia nad morfonologią języka polskiego(wyd. 1975), za którą otrzymał nagrodę im. Kazimierza Nitscha. Opublikował ponadto Derywacje rzeczowników w dialektach laskich. Cz. 1, Abstracta, collectiva, deminutiva, augmentativa (1966), Derywacja rzeczowników w dialektach laskich. Cz. 2, Rzeczowniki z formatem w funkcji przedmiotowej (1971), Polnische Grammatik (1972), Język w zagrożeniu: przyswajanie języka polskiego w warunkach polsko-szwedzkiego bilingwizmu (2009), był współautorem tomu Gramatyka współczesnego języka polskiego. Morfologia (1984 – razem z Renatą Grzegorczykową i Henrykiem Wróblem) oraz jednym z autorów Encyklopedii wiedzy o języku polskim (1978), Encyklopedii języka polskiego (1991) i Encyklopedii językoznawstwa ogólnego (1994)

Działalność opozycyjna

We wrześniu 1980 należał do organizatorów Niezależnego Samorządnego Związku Zawodowego Pracowników Nauki, Techniki i Oświaty (NSZZ PNTiO). Po włączeniu tej organizacji do NSZZ „Solidarność” był zastępcą przewodniczącego Komisji Zakładowej „Solidarności” Oddziału PAN w Krakowie (przewodniczącym komisji był Jerzy Zdrada) oraz wiceprzewodniczącym Ogólnopolskiej Komisji Porozumiewawczej NSZZ „Solidarność” PAN. Po ogłoszeniu stanu wojennego aktywnie włączył się w prace struktur podziemnych związku. Był jednym z założycieli i członkiem redakcji „Biuletynu Małopolskiego”, który stał się organem prasowym Regionalnej Komisji Wykonawczej Regionu Małopolska, a od jesieni 1983 Regionalnego Komitetu „Solidarność” Mazowsze. W czerwcu 1982 stworzył razem z Jerzym Zdradą zespół programowy RKW, kierował następnie tzw. Grupą Opinii i Analiz, był jednym z najbliższych doradców przewodniczącego RKW Władysława Hardka oraz tzw. łącznikiem merytorycznym RKW z Tymczasową Komisją Koordynacyjną NSZZ „Solidarność”. Uczestniczył w tworzeniu programu TKK oraz spotkaniach rady Programowej TKK powstałej w 1985. W działalności konspiracyjnej posługiwał się pseudonimem „Kamil”.

Odznaczenia

W 1995 został odznaczony Krzyżem Kawalerskim Orderu Odrodzenia Polski „za wybitne zasługi w upowszechnianiu dorobku polskiej kultury i nauki” w Szwecji.

Przypisy

  1. ↑ 1,0 1,1 Prof. dr hab. Roman Laskowski. ijp.pan.pl. [dostęp 2018-05-21]. (pol.).
  2. ↑ Jan Wiktor Tkaczyński (red.), Pro Memoria III. Profesorowie Uniwersytetu Jagiellońskiego spoczywający na cmentarzach Krakowa 1803-2017, Kraków: Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego, 2018, s. 160, ISBN 978-83-233-4527-5.
  3. ↑ Zarząd Cmentarzy Komunalnych w Krakowie. Internetowy lokalizator grobów. Roman Laskowski. rakowice.eu. [dostęp 2021-05-27].

Bibliografia

  • Polacy w Szwecji. Słownik biograficzny emigracji polskiej w Szwecji, opracował Tadeusz Nowakowski, wyd. Polonica 1992, s. 89–90
  • „Roman Laskowski” w: Encyklopedia języka polskiego, wydanie trzecie poprawione i uzupełnione, Wrocław, Ossolineum, 1999, s. 205
  • Honorowa księga nauki polskiej. Współcześni uczeni polskiego pochodzenia za granicą, wyd. OPI, Warszawa 2001, s. 247–248
  • Solidarność podziemna. 1981-1989, pod red. Andrzeja Friszke, wyd. ISP PAN i IPN, Warszawa 2006, według indeksu
  • NSZZ „Solidarność” 1980-1989. Tom 6. Polska południowa, wyd. IPN, Warszawa 2010, według indeksu
  • Prof. zw. dr hab. Roman Laskowski, [w:] baza „Ludzie nauki” portalu Nauka Polska (OPI) [online] [dostęp 2014-06-27].
Źródło: „https://wedapedia.pl/index.php?title=Roman_Laskowski&oldid=729”