| UWAGA |
|---|
Większość artykułów w portalu to nasze własne teksty z kluczowych dziedzin związanych z naszą misją. Spora część materiałów pochodzi też z polskiej wersji Wikipedii, gdzie były odrzucone ze względu na politykę redaktorów (przeczytaj o krytyce Wikipedii). Są też i takie, które zostały przeniesione na nasze strony, gdyż stanowią istotne uzupełnienie merytorycznej treści naszego serwisu. Wszystkie artykuły podlegają edycji przez naszych Użytkowników, dlatego ich wersje mogą się różnić od prezentowanych na innych witrynach. |
Skrwa
 Skrwa na wysokości Skrwilna | |
| Kontynent | |
|---|---|
| Państwo | |
| Lokalizacja | |
| II | |
| Długość | 114 km |
| Spadek |
0,67%[1] |
| Powierzchnia zlewni |
1.704[1] km² |
| Średni przepływ |
6 m3/s (1951-90, w dolnym biegu)[2] m³/s |
| Ident. PRNG |
124057 |
| Źródło | |
| Miejsce | Zdrojki[3] |
| Ujście | |
| Recypient | |
| Miejsce | Biskupice |
| Wysokość |
53 m n.p.m. |
| Współrzędne | |
Położenie na mapie brak  Brak mapy: POL | |
Położenie na mapie świata  | |
Skrwa (także Płosznica, Skrwa Prawa, Skrwa Północna) - polska rzeka o długości 114 kilometrów, płynąca na terenie Pojezierza Chełmińsko-Dobrzyńskiego. Jest prawym dopływem Wisły.
Przebieg
Źródło rzeki znajduje się na terenie gminy Lubowidz - w pobliżu Zdrojek i Płociczna[4]. W miejscowości Szczawno wpada do jeziora Skrwilno. Następnie, meandrując, przepływa między innymi w pobliżu Sierpca (gdzie do Skrwy wpada jej największy dopływ, Sierpienica).
Do Wisły (Jeziora Włocławskiego) uchodzi niedaleko Biskupic[1].
Powierzchnia dorzecza wynosi 1704 km2[5].
Skrwa wyznacza granicę między historycznymi ziemiami: Mazowszem i ziemią dobrzyńską. Jej bieg pokrywa się również po części z aktualną granicą pomiędzy województwami: mazowieckim i kujawsko-pomorskim.
Dopływy
- Bobrownica (P),
- Chraponianka (L),
- Czernica (P),
- Gozdowica (P),
- Okalewka (P),
- Sierpienica (L),
- Urszulewka (P),
- Wierzbica (L).
Ochrona przyrody
Skrwa jest częścią następujących obszarów chronionego krajobrazu:
- Obszar Chronionego Krajobrazu Międzyrzecze Skrwy i Wkry[6],
- Obszar Chronionego Krajobrazu Przyrzecze Skrwy Prawej[7],
- Obszar Chronionego Krajobrazu Źródła Skrwy[8].
Dolina Skrwy stanowi także główny element Brudzeńskiego Parku Krajobrazowego.
Nazwa
Skrwa
Pochodzenie nazwy nie jest jasne. Na ten temat istnieje kilka teorii.
- Jan Rozwadowski w publikacji Kilka uwag do przedhistorycznych stosunków wschodniej Europy i praojczyzny indoeuropejskiej na podstawie nazw wód (1913) sprowadził etymologię do prapostaci *Strъky, -ъve, i wyprowadził z germańskiej postaci *struko ‘strumień, rzeka’, rekonstruowanego na podstawie apelatywów języków nordyckich[9],
- Jürgen Udolph zaliczył nazwę do staroeuropejskich, od rdzenia *sreu (płynąć, lać się, ciec),
- Jerzy Duma zaliczył nazwę do przedsłowiańskich, od pie. *s(t)r- (/*ser-/*sor-) (płynąć)[10].
W źródłach pisanych nazwa rzeki występuje od XIII w. Odnotowano między innymi następujące odmiany: Sstrqua, Sterczena, Strca Strkam, Strkwa, Strkwa, Strqua, Strqua, Strqua, Strqua, Strtca, Strzqua, Strzqua, Sztrzkwa[11].
Od nazwy rzeki ma pochodzić nazwa miejscowości Skrwilno[12].
Inne nazwy
W Słowniku geograficznym Królestwa Polskiego (1880-1902) wskazano, że na odcinku od źródeł do miejscowości Ruda rzeka była nazywana Płosznicą[13].
W pochodzącym z 1916 r. opracowaniu Landschaftsbilder aus Polen. II. Das Becken von Gostynin Skrwę określono jako północną. Podobnego określenia używa Wisła. Monografia rzeki z 1982 r., gdzie równocześnie używa się jednak określenia Skrwy jako prawej[14].
Odnośniki zewnętrzne
Przypisy
- ↑ 1,0 1,1 1,2 Rzeka Skrwa Prawa - Szlaki turystyczne Mazowsza
- ↑ Skrwa (Północna), [w:] Encyklopedia PWN [online] [dostęp 2020-12-30].
- ↑ P. Gąsiorowski, Źródła sierpeckich rzek, Nasze korzenie 5 (2013), s. 8.
- ↑ "Początek Skrwy Prawej jest w literaturze różnie przyjmowany, ze względu na znaczne przekształcenia sieci hydrograficznej w części jej zlewni źródłowej. Podawane są okolice miejscowości Zdrójki lub Płociczna, na zachód od Żuromina. Często, za Skrwę właściwą przyjmowany jest dopiero ciek wypływający z Jeziora Skrwilno, położonego w pobliżu wsi Okalewo (Czarnecka i in. 1983)." B. Pawłowski, M. Gorączko, "Komentarz do mapy hydrograficznej w skali 1:50000 arkusz N-34-112-C Gozdowo".
- ↑ "(...) według "Atlasu Podziału Hydrograficznego Polski" (Czarnecka, 2005) Skrwa Prawa odwadnia obszar o powierzchni 1666,61 km2." B. Pawłowski, M. Gorączko, "Komentarz do mapy hydrograficznej w skali 1:50000 arkusz N-34-112-C Gozdowo".
- ↑ Międzyrzecze Skrwy i Wkry - Centralny Rejestr Form Ochrony Przyrody - Generalna Dyrekcja Ochrony Środowiska
- ↑ Przyrzecze Skrwy Prawej - Centralny Rejestr Form Ochrony Przyrody - Generalna Dyrekcja Ochrony Środowiska
- ↑ Źródła Skrwy - Centralny Rejestr Form Ochrony Przyrody - Generalna Dyrekcja Ochrony Środowiska
- ↑ Z. Babik, "Najstarsza warstwa nazewnicza na ziemiach polskich w granicach wczesnośredniowiecznej słowiańszczyzny", 1972, s. 254-555
- ↑ U. Bijak, "Nazwy wodne dorzecza Wisły: potamonimy odapelatywne", 2013, s. 32.
- ↑ A. Wróbel, "O pochodzeniu nazwy królowej polskich rzek oraz o nazwach jej kujawskich i dobrzyńskich dopływów" w: "Zapiski Kujawsko-Dobrzyńskie, t. 32: Wisła w życiu regionu", 2017, s. 26.
- ↑ S. Rospond, "Słownik etymologiczny miast i gmin PRL", 1984, s. 352.
- ↑ Skrwa w: Słownik geograficzny Królestwa Polskiego, t. X: Rukszenice – Sochaczew, 1889, s. 719
- ↑ D. Brykała, "Przestrzenne i czasowe zróżnicowanie odpływu rzecznego w dorzeczu Skrwy Lewej" (2009), s. 15.