UWAGA
Strona jest ponownie oddana do uzytku po zabiegach konfiguracyjnych. Jeśli zobaczą Państwo na niej jakieś błedy techniczne, prosimy o ich zgłoszenie.

Większość artykułów w portalu to nasze własne teksty z kluczowych dziedzin związanych z naszą misją. Spora część materiałów pochodzi też z polskiej wersji Wikipedii, gdzie były odrzucone ze względu na politykę redaktorów (przeczytaj o krytyce Wikipedii). Są też i takie, które zostały przeniesione na nasze strony, gdyż stanowią istotne uzupełnienie merytorycznej treści naszego serwisu. Wszystkie artykuły podlegają edycji przez naszych Użytkowników, dlatego ich wersje mogą się różnić od prezentowanych na innych witrynach.

Maria Karpluk

Z Wedapedia
Przejdź do nawigacji Przejdź do wyszukiwania

Maria Karpluk (ur. 30 października 1925 w Brodach na Ukrainie, zm. 2 stycznia 2016 w Głogaczowie) – polska profesor, językoznawczyni, polonistka i slawistka[1][2][3][4].

Życiorys

Maria Karpluk była z pochodzenia kresowianką[2]. Urodziła się w miasteczku Brody[5] położonym na wschód od Lwowa. W miejscowości tej spędziła pierwsze lata życia. Chodziła tam też do szkoły. Zdołała ukończyć drugą klasę gimnazjum, kiedy rozpoczęła się II wojna światowa[5]. Edukację gimnazjalną, przerwaną przez okupację, ukończyła dopiero po wojnie, zdając maturę w Kielcach w 1946[5]. Po uzyskaniu świadectwa dojrzałości zdecydowała się na studia uniwersyteckie w dziedzinie filologii polskiej na Uniwersytecie Jagiellońskim w Krakowie[5]. Z miastem tym pozostała związana do końca życia. W czasie studiów słuchała wykładów wybitnych polskich językoznawców i literaturoznawców, w tym Witolda Taszyckiego, Kazimierza Nitscha, Tadeusza Lehra-Spławińskiego, Zenona Klemensiewicza, Stanisława Pigonia, Jerzego Kuryłowicza i Jana Safarewicza[5][4]. W czasie studiów brała udział w działalności Komisji Ustalania Nazw Miejscowych (na Ziemiach Odzyskanych)[5]. W 1949 znalazła etat w Pracowni Słownika Polszczyzny XVI wieku Instytutu Badań Literackich[5][4]. Przez wiele lat była sekretarzem naukowym pisma Onomastica[5]. Była też członkinią redakcji czasopisma Język Polski[5]. Pod koniec życia przebywała w domu opieki w Głogaczowie[5]. Zmarła w wieku dziewięćdziesięciu lat[2][3].

Praca naukowa

W 1955 Maria Karpluk wydała monografię Polskie nazwy miejscowe od imion kobiecych, opartą na jej pracy magisterskiej[5]. Doktorat uzyskała na podstawie rozprawy Słowiańskie imiona kobiece w 1961[5]. Później stała się autorką Słownika staropolskiej terminologii chrześcijańskiej (2001)[6] i współautorką Słownika polszczyzny XVI wieku[1]. Opublikowała też około 250 innych prac[1]. Zajmowała się przede wszystkim historią języka polskiego, wpływem języków słowiańskich na polszczyznę, językiem religijnym, imiennictwem i stylem poszczególnych staropolskich pisarzy, Jana z Szamotuł, Mikołaja Reja, Jana Kochanowskiego, Macieja Stryjkowskiego, Jana Cervusa z Tucholi, Jana Jurkowskiego i anonimowego szesnastowiecznego tłumacza prac Erazma z Rotterdamu[5]. Pisała też wspomnienia o polskich językoznawcach, w tym o jej mentorze Witoldzie Taszyckim[7]. W pracy naukowej wykorzystywała wyniesioną ze swojej małej ojczyzny biegłą znajomość języka ukraińskiego. Nie ograniczała się jednak wyłącznie do języka dawnych epok. Omawiała też słownictwo najnowsze, opisując na przykład mechanizm powstania segmentu -gate oznaczającego we współczesnej polszczyźnie aferę, a wywodzącego się z angielskiej nazwy Watergate[8]. Niektóre z prac naukowych Marii Karpluk są dostępne w Internecie.

Bibliografia

Linki zewnętrzne

Przypisy

  1. ↑ 1,0 1,1 1,2 Zmarła prof. Maria Karpluk. tmjp.pl. [dostęp 2017-03-29]. (pol.).
  2. ↑ 2,0 2,1 2,2 Prof. Maria Karpluk. nekrologi.wyborcza.pl. [dostęp 2017-03-29]. (pol.).
  3. ↑ 3,0 3,1 Maria Karpluk. nekrologi.net. [dostęp 2017-03-29]. (pol.).
  4. ↑ 4,0 4,1 4,2 Jan Okoń: Maria Karpluk – służebnica słowa (30 października 1925 – 2 stycznia 2016). rl.czasopisma.pan.pl, 2016. [dostęp 2017-03-29]. (pol.).
  5. ↑ 5,00 5,01 5,02 5,03 5,04 5,05 5,06 5,07 5,08 5,09 5,10 5,11 5,12 Leszek Bednarczuk: Maria Karpluk (30 X 1925–2 I 2016). pau.krakow.pl, 2016. [dostęp 2017-03-29]. (pol.).
  6. ↑ Słownik staropolskiej terminologii chrześcijańskiej / Maria Karpluk.. opac.ciniba.edu.pl. [dostęp 2017-03-29]. [zarchiwizowane z tego adresu (2017-03-30)]. (pol.).
  7. ↑ Maria Karpluk: Witold Taszycki. bazhum.muzhp.pl, 1980. [dostęp 2017-03-29]. (pol.).
  8. ↑ Katarzyna Wyrwas: Rywingate i pracoholik – derywaty sufiksalne czy złożenia?. poradniajezykowa.pl. [dostęp 2017-03-29]. (pol.).
Źródło: „https://wedapedia.pl/index.php?title=Maria_Karpluk&oldid=550”