| UWAGA |
|---|
Większość artykułów w portalu to nasze własne teksty z kluczowych dziedzin związanych z naszą misją. Spora część materiałów pochodzi też z polskiej wersji Wikipedii, gdzie były odrzucone ze względu na politykę redaktorów (przeczytaj o krytyce Wikipedii). Są też i takie, które zostały przeniesione na nasze strony, gdyż stanowią istotne uzupełnienie merytorycznej treści naszego serwisu. Wszystkie artykuły podlegają edycji przez naszych Użytkowników, dlatego ich wersje mogą się różnić od prezentowanych na innych witrynach. |
Pasłęka
 Pasłęka w okolicach wsi Tomaryny | |
| Kontynent | |
|---|---|
| Państwo |
PL-WM |
| Rzeka | |
| Długość | 186,62 (MPHP) km |
| Powierzchnia zlewni |
2294,5 km² |
| Źródło | |
| Miejsce | Pojezierze Olsztyńskie, jezioro Miodówko, wieś Miodówko |
| Współrzędne | |
| Ujście | |
| Recypient | |
| Miejsce | przy osadzie Ujście k. Nowej Pasłęki |
| Współrzędne | |
Położenie na mapie brak  Brak mapy: warmińsko-mazurskie | |
Położenie na mapie świata  | |
.jpg)
Pasłęka (niem. Passarge) – rzeka w północno-wschodniej Polsce, w województwie warmińsko-mazurskim, płynąca przez Pojezierze Mazurskie oraz Pobrzeże Gdańskie. Ma długość – według różnych publikacji – od 169 km[1] do 211 km[2]. Pasłęka uchodzi do Zalewu Wiślanego. Powierzchnia dorzecza Pasłęki obejmuje obszar 2294,5 km²[3]. Pod względem długości jest trzecią co do wielkości (zaraz po Wiśle i Odrze) rzeką I rzędu, natomiast w klasyfikacji długości wszystkich polskich rzek jest na miejscu 23. Gdy za podstawę przyjąć powierzchnię dorzecza, wówczas Pasłęka uplasuje się na pozycji 30. w Polsce[4].
Rzeka ma źródła w okolicach Olsztynka pomiędzy miejscowościami Olsztynek i Gryźliny na wysokości 156,6 m n.p.m.[2], mimo to niektóre publikacje podają jako źródło sztuczne jezioro Pasłęk leżące na wysokości ok. 153 m n.p.m.[2]
Płynie przez pojezierza Olsztyńskie, Mrągowskie[potrzebny przypis] i Pobrzeże Gdańskie.
Rzeka przepływa przez miasto Braniewo.
Średni przepływ Pasłęki przy ujściu wynosi 15,8 m³/s[4]
Cały bieg rzeki objęty jest rezerwatem przyrody Ostoja bobrów na rzece Pasłęce.
Pasłęka jest jedną z dwóch głównych rzek Warmii (obok Łyny).
Pasłęka oddziela dwie krainy historyczne: Warmię i Prusy Górne, a w konsekwencji przez kilkaset lat odgraniczała państwo pruskie od włączonej do Polski Warmii[2]. Rzeka stanowi zachodnią granicę Warmii, która pokrywa się w ok. 90% z biegiem Pasłęki.
Nazwę Pasłęka wprowadzono urzędowo w 1949 roku, zastępując poprzednią niemiecką nazwę rzeki – Passarge[5].
Jakość wód
W raporcie o stanie środowiska za rok 2011 wody Pasłęki uzyskały III klasę czystości[3] (w badaniach w roku 2007 IV klasę czystości[6]).
Według danych Inspekcji Ochrony Środowiska poprzez Pasłękę do Morza Bałtyckiego następuje odpływ metali ciężkich, w ciągu 2012 roku w ilościach: 5,3 ton cynku, 0,6 tony miedzi, ok. 300 kg ołowiu, 0,5 tony chromu oraz 0,8 tony niklu[7].
Zagospodarowanie
Pasłęka jest żeglowna od ujścia w Nowej Pasłęce do Braniewa poniżej elektrowni. Na rzece zbudowano pięć elektrowni wodnych[3]:
- Elektrownia Braniewo moc 0,815 MVA
- Pierzchały moc 3,3 MVA, największa na Pasłęce, zbudowana w latach 1913–1916, razem z elektrownią powstał zbiornik zaporowy o powierzchni 240 ha zwany Zbiornikiem Pierzchalskim lub Jeziorem Pierzchalskim
- Stygajny (planowana w miejscu niedokończonego przez Niemców jazu)[potrzebny przypis]
- Kormoran w Łęguckim Młynie
- MEW Kasztanowo moc zainstalowana 0,09 MW, po całkowitym zniszczeniu odbudowana i uruchomiona w 1989 r.
W systemie administrowania wodami dorzecze Pasłęki zaliczane jest do obszaru dorzecza Wisły[8][9].
Dopływy
Rzeki: Stara Pasłęka, Wałsza p., Giłwa, Jemiołówka, Morąg, Miłakówka.
Strugi: Bardynka, Biebrza, Drwęca Warmińska p., Lipówka, Łaźnica p., Młynówka, Młyńska Struga
Kanały: Kanał Rusy, Kanał Skolity, Kanał Energetyczny, Czerwony Rów
Pasłęka przepływa przez jeziora: Miodówko, Wymój, Sarąg, Łęguty, Isąg, Jezioro Pierzchalskie
Zagrożenie powodziowe
W dolnym biegu – od Braniewa do ujścia do Zalewu Wiślanego – rzeka płynie w obwałowaniu ze względu na zagrożenie powodziowe od wód Zalewu Wiślanego. Rzeka tu znajduje się pod silnym oddziaływaniem Zalewu Wiślanego, a więc głównym zagrożeniem powodziowym są wezbrania sztormowe oraz wywołana przez nie tzw. „cofka”[10].
Zobacz też
Przypisy
- ↑ Tomasz Darmochwał, Marek Jacek Rumiński: Warmia Mazury. Przewodnik, Białystok: Agencja TD, 1996. ISBN 83-902165-0-7, s. 153.
- ↑ 2,0 2,1 2,2 2,3 Zbigniew Endler, Monika Koźlik, Jerzy Miałdun. Krajobraz ekologiczny górnego biegu Pasłęki. „Aura”, s. 22–23, 2003. (pol.).
- ↑ 3,0 3,1 3,2 Raport o stanie środowiska województwa warmińsko-mazurskiego w 2011 r., s. 13. [dostęp 2015-01-11]. [zarchiwizowane z tego adresu (2015-01-12)].
- ↑ 4,0 4,1 Polska. Największe rzeki, [w:] Encyklopedia PWN [online] [dostęp 2015-01-11].
- ↑ Rozporządzenie Ministra Administracji Publicznej z dnia 11 lutego 1949 r. (M.P. z 1949 r. nr 17, poz. 225, s. 3).
- ↑ Delegatura WIOŚ w Elblągu: Tabela 14. Ocena jakości wód rzek badanych w 2007 roku. WIOŚ Olsztyn. [dostęp 2009-11-23]. (pol.).
- ↑ Tabl. 10.6 Odpływ metali ciężkich rzekami do Morza Bałtyckiego w 2012 r.. W: Rocznik statystyczny gospodarki morskiej 2013. Warszawa: Główny Urząd Statystyczny, 2014-01-21, s. 338. Cytat: „Wyniki Państwowego Monitoringu Środowiska w zakresie Monitoringu Wód” – Główny Inspektorat Ochrony Środowiska.
- ↑ Ustawa z dnia 20 lipca 2017 r. – Prawo wodne, isap.sejm.gov.pl [dostęp 2020-04-24].
- ↑ Plan gospodarowania wodami na obszarze dorzecza Wisły. Załącznik do rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 18 października 2016 r. (poz. 1911).
- ↑ Instytut Meteorologii i Gospodarki Wodnej Oddział Morski w Gdyni. Wyznaczenie granic bezpośredniego zagrożenia powodzią w celu uzasadnionego odtworzenia terenów zalewowych 2004/2005. [dostęp 2015-01-11].